Diyetisyene ihtiyacım olup olmadığını nasıl anlarım?

Pek çok spor branşında sezon başladı. Yıpratıcı, yorucu ve dayanıklılığın önemli olacağı aşikar. Hedef tam bir iyi olma hâliyse, beslenme burada en başı çekiyor. Birçok insan, sporcu beslenmesini kendi kendine yapmaya çalışır, ancak bu genellikle kötü bir fikirdir.

Sosyal medyadaki tüm bilgileri gözden geçirmek, neyin doğru ve bilim destekli olduğunu gerçekten ortaya çıkarmak zor. Ve hangi bilginin güvenilir olduğunu anlayabilseniz bile onu kendi hayatınıza nasıl uygulayacağınızın yanında sizinle ve sağlık hedeflerinizle ilgili olup olmadığını bilmek kolay değil. Bu noktada bir diyetisyen yardımcı olabilir.

Diyetisyenler, insanların tüm yanlış bilgileri ayıklamasına yardımcı olan, özel olarak eğitilmiş, kanıta dayalı uygulayıcılardır. Ayrıca, hangi beslenme ilkelerinin sizin için doğru olduğunu ve bunları sürdürülebilir bir şekilde nasıl uygulayacağınızı bilmenize yardımcı davranışsal yaklaşımlarda da yeteneklidirler.

Aşağıdaki durumlarda bir diyetisyen görmeniz gerekebilir:

• Beslenme bilgilerine takılıp kalmış veya kafanız karışmış hissediyorsanız veya bir beslenme müdahalesi uygulamaya çalışıyorsanız.
• Beslenmenin tedaviyle ilgili olduğu bir tanınız varsa... (Gıda alerjisi, IBS, kalp hastalığı, diyabet, vb.)
• Yiyecekle ilişkinin bozulduğunu veya saplantılı olduğunuzu -bazı düzensiz yemek yeme isteği- hissediyorsanız.
• İyi bir beslenme stratejisi ile daha iyi spor performansı elde etmek istiyorsanız.
• Birkaç diyet denediniz ve başarısız olduysanız.
• Enerjisi düşük hisseden, sakatlık yaşayan, regl döneminde sıkıntıları olan veya antrenmanlarda inişli çıkışlı performanslar ya da performans kayıpları gören bir sporcuysanız.

- Diyetisyene mi yoksa sertifikalı beslenme uzmanına mı görünmek daha iyidir?
- Tabii ki diyetisyen! Herhangi bir eğitim almamış olsa bile herkes kendine beslenme uzmanı diyebilir. Bir tür eğitim almış olanlar, genellikle düzenlemeye tabi tutulmamış veya akredite edilmemiş, ortalamanın altında sertifikalara sahiptir. 

Diyetisyen düzenlenmiş bir terimdir, yani herkes diyetisyen olduğunu iddia edemez. Diyetisyenler, zorlu bir eğitimden (2024 itibariyle bir yüksek lisans derecesi gerekli olacak), akredite stajlardan ve bir de kurul sınavını geçer ve kariyerleri boyunca eğitimini sürekli sürdürür. 

Ayrıca diyetisyenlerin yalnızca kanıta dayalı tıbbi beslenme tedavisi uygulaması gerekir. (Yine de bilime dayalı beslenme uygulamayan bazı sahtekar diyetisyenler bulacaksınız) Üstüne üstlük, diyetisyenlerin de bir etik kurallarına uyması gerekir.

Diyetisyenler, ihtiyaçlarınıza ve hedeflerinize uygun özel beslenme önerilerini uyarlamak için sizi bir bütün olarak (sağlık geçmişiniz, ilaçlarınız ve takviyeleriniz, biyobelirteçleriniz / son laboratuvarlarınız, yaşam tarzınız, yiyecek tercihleriniz, aktivite düzeyleriniz ve daha fazlası) görmek üzere eğitilmiştir.

- Diyetisyenler size ne yemeniz gerektiğini harfiyen söyler mi?

- Diyetisyenler, bir kişinin daha sağlıklı olması, gıda ile iyi bir ilişkisi veya daha iyi spor performansı elde etmesine yardımcı birçok beslenme yaklaşımı olabileceğini bilir. Diyetisyenler, beslenmenizi nasıl değiştireceğiniz konusunda önerilerde bulunabilir, ancak ne yemeniz gerektiğini dikte etmeyeceklerdir.

Danışan seçimi ve özerkliği çok önemlidir. Bu uzun vadeli sonuçların sürdürülmesine yardımcı olacaktır. Bir beslenme sertifikası alan kişi veya koç, diyet planları hazırlayabilir ve tam olarak listedekileri yemenizi söyleyebilir, ancak diyetisyenler, sizin için doğru olan bir planı formüle etmenize yardımcı olacak çok daha fazla beceriye ve nüansa sahiptir.

- Bir diyetisyen bana ne söyleyecek?

- İyi bir diyetisyen, sizin için işe yarayacak bir beslenme müdahalesi geliştirmenize yardımcı olmadan önce size yaşam tarzınız, sağlık geçmişiniz, ilaçlarınız ve hedefleriniz hakkında sorular soracaktır.

Size öğününüze bir sebze eklemeyi denemenizi, ara öğünde biraz protein yemenizi, öğün atlamamanızı veya bir takviye ekleyip çıkarmanızı vb. söyleyebilirler. Her şey, kişinin koşullarına bağlı olarak değişkendir.

- Diyetisyenlerle çalışmak gerçekten işe yarıyor mu?

- Kesinlikle! Bilimsel araştırmalarda, bir diyetisyenle çalışmanın; kan şekerinde, kan lipitlerinde (kardiyovasküler hastalık için bir risk faktörü) ve düzensiz beslenme varsa gıdayla ilişkide iyileşme, bağırsak problemlerinde azalma, daha iyi spor performansı gibi ölçülebilir sağlık sonuçlarını pozitif etkilediği bilimsel araştırmalarda gösterilmiştir.
Bu yalnızca genel bilgidir ve beslenme tavsiyesi değildir. Herhangi bir beslenme veya yaşam tarzı değişikliğine gitmeden önce daima sporcu diyetisyeninize danışın.