Tarihin tozlu rafından

KISA SÜREDE BÜYÜK ETKİ: PAŞABAHÇE

1967 yılından itibaren oynanan ve günümüzde Basketbol Süper Ligi adıyla organize edilen 1. Lig’de, Fenerbahçe’den önce İstanbul Anadolu Yakası’nın bir şampiyonu olabilirdi. 1986 1987 sezonunda 2. Lig’den 1. Lig’e yükselen Paşabahçe, ilk 2 sezonunda istediklerini elde edemedi. Ancak, 1989-1990 sezonunda Önder Seden’i başantrenörlüğe getiren ve Eczacıbaşı ile 2 şampiyonluk kazanan Orhun Ene’yi kadrosuna katan yeşil kırmızılılar, o sezon ligde finale kalma başarısını gösterdi. Ancak İstanbul ekibi, final serisinde şampiyonluğu Galatasaray’a kaptırdı.

1990-91 sezonunda, yarı final serisinde Fenerbahçe engelini aşamayan Paşabahçe, 1991-92 sezonunda ikinci kez finale kaldı. Ancak yeşil kırmızılılar, ikinci kez ellerine gelen lig şampiyonluğu fırsatını Efes’e kaptırdı. 1992 yılında Türkiye Kupası’nı kazanan Paşabahçe, aynı yıl Şişecam’ın desteğini çekmesinden sonra mali sorunlar yaşadı ve A takım şubesini kapattı.

1. Lig’de yer aldığı yıllar: 1987-1992 
Başarıları: 2 kez 1. Lig finalisti, 1 kez Türkiye Kupası şampiyonu
Öne çıkan efsaneleri: Orhun Ene, Harun Erdenay, Marty Embry, Ufuk Pek, Ömer Saybir, Efe Aydan, İhsan Bayülken, Engin Bayav, Önder Seden (Koç), Mehmet Baturalp (Koç).



ANKARA’NIN TEK ŞAMPİYONU: MUHAFIZGÜCÜ

18 Temmuz 1920 tarihinde, Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla, “Muhafız Alayı” ismiyle kurulan ve 1923 yılında Muhafızgücü adını alan Ankara ekibi; futbol, basketbol, voleybol ve diğer birçok branşta faaliyet gösteren bir kulüptü. Başkentin sportif başarılara sahip olan takımı, özellikle 1970’li yıllarda, basketbolda adından sıkça söz ettirdi.

1. Lig’in ilk sezonunda (1966-67) yer alan Muhafızgücü, faaliyet gösterdiği dönemlerde, basketbolcuların vatani görevlerini yerine getirdiği bir takım olarak dikkat çekti. Bu vesile ile 1973-74 sezonunda iddialı bir kadro kuran bordo beyazlılar, sadece 1 mağlubiyetle şampiyonluğa uzandı.

Fakat Muhafızgücü’nde birçok oyuncu, ertesi sezon vatani görevlerini tamamladıkları için takımdan ayrıldı ve ciddi derecede güç kaybı yaşadı. 2 kez lig düşüp çıkan Muhafızgücü, 1981-1982 sezonu sonrasında kapandı.

1 Lig’de yer aldığı yıllar: 1966-1976, 1977-1978, 1980-1982
Başarıları: 1 kez Türkiye 1. Lig şampiyonluğu, 2 kez Türkiye Kupası finalisti
Öne çıkan efsaneleri: Kemal Erdenay, Reşat Güney, Nur Germen, Hurşit Baytok, Mehmet Döğüşgen, Ömer Saybir, Armağan Asena (Koç).



BİR AKDENİZ EFSANESİ: ÇUKUROVA SANAYİ

Akdeniz Bölgesi’nden birçok takım 1967 yılından bu yana 1. Lig’de mücadele etti. Lakin hiçbir takım, Çukurova Sanayi kadar başarılı olamadı. 1981 yılında 1. Lig’e çıkan Çukurova Sanayi, 1985 yılından itibaren başarılı dönemler geçirdi. 1984-85 ve 1985-86 sezonlarında yarı final gören Mersin ekibi, bir sonraki sezon küme düşmenin kıyısından döndü. Ancak Çukurova, ertesi sezonlarda daha iddialı bir konuma geldi.

1987-88 ve 1988-89 sezonlarında finale kalma başarısını gösteren Akdeniz temsilcisi, her iki sezonun sonunda şampiyonluğu Eczacıbaşı’na kaptırdı. 1989 yılında Cumhurbaşkanlığı Kupası’nı kazanan Çukurova Sanayi, 1990’lı yılların başlarında, bu başarısının üzerine yeni kupaları ekleyemedi.

Mersin ekibi, 1992 yılında, yaşadığı mali sorunlar nedeniyle ligden çekildi. İlerleyen yıllarda, gerek Mersin’den, gerekse Antalya’dan takımlar, 1. Lig’e çıkıp Akdeniz Bölgesi’ni temsil etse de, hiçbiri Çukurova Sanayi’nin oluşturduğu etkiyi oluşturamadı.

1. Lig’de yer aldığı yıllar: 1981-1992
Başarıları: 2 kez 1. Lig finalisti, 1 kez Cumhurbaşkanlığı Kupası şampiyonu
Öne çıkan efsaneleri: Behçet Üner, Aytek Gürkan, Billy Lewis, Serdar Apaydın, Serdar Koçyiğit, Darryl Middleton, Cihangir Sonat, Larry Spriggs, Ömer Büyükaycan Halil Üner (Koç), Çetin Yılmaz (Koç).



PARKELERDE TAT BIRAKAN: ÜLKERSPOR

1993 yılında, Nasaş Alüminyum’un iflas etmesi sonrasında, Kocaeli ekibi Nasaş Gençlik ve Spor Kulübü’nün haklarını alan Ülkerspor, 1. Lig’deki ilk döneminden son dönemine kadar başarıdan başarıya koştu. 1990’lı ve 2000’li yılların ilk zamanlarında kurduğu kadrolarla dikkatleri üzerine çeken, EuroLeague’de de ülkemizi temsil etmiş olan İstanbul ekibi, 15 Eylül 1995 tarihinde, Abdi İpekçi Spor Salonu’nda, Magic Johnson’ın All-Star takımı ile yaptıkları maçla unutulmazlar arasına girmişti.

2005-06 sezonunda elde ettikleri son lig şampiyonluğu sonrasında, Ülker için başka bir dönem başladı. Ülkerspor’un ismi değişti ve 1. Lig’de Alpella adıyla 2 sezon daha yer aldı. Ülker markası ise Fenerbahçe'nin kuruluşunun 100. yılında, Fenerbahçe Erkek Basketbol Takımı’nın isim sponsoru oldu. Sarı Lacivertliler, 2007-2015 yılları arasında Fenerbahçe Ülker olarak mücadele etti. 2008 yılında küme düşen Alpella’nın haklarını ise Trabzonspor aldı.

1. Lig’de yer aldığı yıllar: 1993-2006
Başarıları: 4 kez 1. Lig, 3 kez Türkiye Kupası ve 5 kez Cumhurbaşkanlığı Kupası şampiyonluğu
Öne çıkan efsaneleri: Orhun Ene, Harun Erdenay, Pete Williams, Haluk Yıldırım, Serkan Erdoğan, Kerem Gönlüm, Kenny Green, Kevin Rankin, Melvin Booker, İbrahim Kutluay, Mirsad Türkcan, Yusuf Erboy, Petar Naumoski Çetin Yılmaz (Koç) Murat Didin (Koç), Ergin Ataman (Koç).



HANEDAN: ECZACIBAŞI

Listedeki takımlar arasında, Türk basketbolunda en büyük başarılara imza atmış takım
Eczacıbaşı’ndan başkası değil… 1966'da kurulan, o yıllarda mavi beyaz renklere sahip Eczacıbaşı, 1968'de İstanbul Ligi’nin en alt kümesinden başlayarak birincilikler elde edip basamakları hızla tırmandı.

1973-74 sezonunda, Yalçın Granit yönetiminde 2. Lig şampiyonu olan Eczacı, 1. Lig'e çıktığı ilk sezonu 6. tamamladı. Mavi beyazlılar, ertesi sezon Aydan Siyavuş’un yönetiminde, 1975-82 yılları arasında, 1979 sezonu haricinde tüm sezonlarda şampiyon oldu. Eczacıbaşı, üst üste 7 kez şampiyon olma başarısını, 1978-79 sezonunda, o dönem uygulanan Final Grubu’nda, Efes’in ikili averajda gerisinde kaldı. Eczacıbaşı, normal sezonu 1. tamamlamıştı.

1982'den sonra mutlu sona ulaşamayan Eczacıbaşı, 1990’lı yıllarda basketbola damga vuracak isimleri çıkaran basketbol fabrikası olmayı sürdürdü. Birçok kupayı müzesine götüren ve Avrupa kupalarında çeyrek finale kalma başarısını gösteren ilk takım Eczacıbaşı, 3 Ağustos 1992'de basketbol faaliyetlerine son verdi.

1. Lig’de yer aldığı yıllar: 1974-1990, 1991-1992
Başarıları: 8 kez 1. Lig, 1 kez Cumhurbaşkanlığı Kupası şampiyonluğu
Öne çıkan efsaneleri: Efe Aydan, Doğan Hakyemez, Necati Güler, Melih Erçin, Mehmet Döğüşgen, Ufuk Pek, Engin Bayav, Tamer Oyguç, Orhun Ene, Larry Richard, Rüçhan Tamsöz, Serdar Susmuş, Erman Kunter, Ömer Büyükaycan, Emir Turam, Yalçın Granit, Aydan Siyavuş, Mehmet Baturalp (Koç)