Maçlarda hırsınızı kontrol edebiliyor musunuz?

"Bütün hissettiğimiz duygular gibi hırsta bir duygudur. Bazı duygularımız vardır hissettiğimizde bize iyi gelir, pozitiftir, bazı duygularımız da vardır ki hissettiğimizde bize kötü gelir ve negatiftir. Bazı duyguların yoğunluğu ise olumlu mu, olumsuz mu olduğunu belirler. Hırsta tam olarak böyle bir duygudur. Aradadır. Negatif veya pozitif olduğunu hırsın yoğunluğu belirler."

'Bireysel çalıştığım basketbolcular hırs duygusunun olumlu kategoride mi, yoksa olumsuz kategoride mi?' olduğunu tam olarak tanımlayamamaktadır. Hatta hırsın bişeyler başarma yolunda altın kural ve anahtar olduğuna dair vurgu yapılır. Bazen takım koçları yapar bunu, bazen takım arkadaşları, bazen çevre… Oysa hırsın fazlası bilinenin aksine maçlarda sporcular için olumsuz etki eder.

Pozitif etki eden hırs, maçı kazanmak için kişiyi uyanık tutar. Ancak hırs nadiren tek başına hissedilir. Sıklıkla başka duygularla birlikte görülür. Hırs varken, azim, heyecan, stres, kaygı, motivasyon veya motivasyonsuzluk gibi birçok duygu ortaya çıkabilir. Biriyle yada birkaçıyla birlikte görülebilir. Olağan akışında hissedilen hırs duygusu bir maçı kazanabilmek için olumlu sonuçlar doğurur, takım içerisinde ön plana çıkabilmeye, gelişebilmek için istikrar gösterebilmeye yarar.

Ancak pozitif etki edebilecek derecede tutmak bir basketbolcu için çoğu zaman zordur; çünkü diğer duygulardan arınmak gerekir. Bu yüzden de verilen eğitimlerde hırs gibi sonuca yönlendiren duyguların ortaya çıkarılmasından ziyade; azim, hayal gücü, çaba ve istikrarın öne çıkarılması sağlanmalıdır.

Hırs arttığında orantılı olarak streste artar. Stres arttığında ise, heyecan ve kaygı ortaya çıkar. Hepsi kompleks bir şekilde birbirini tetikler. Dikkatisizlik artar, maçtan kısa kopmalar görülebilir. Nefesler etkilenir. Performans ve kondisyon bozulabilir. Çeşitli agresiflikler görülebilir. Azim göstermek daha doğru bir yaklaşımken hırsın fazlası basketbolcular için zararlıdır. Yaşanan başarısızlıklarda demoralize olur, sinirlenebilir, motivasyonlarını düşürebilirler. Basit hataları ve oyun içerisinde kendiliğinden kaynaklanan kusurları görmek istemezler. Hırslı olunduğunda sadece sonuç odaklı yaklaşılır. Maçın kazanılıp kazanılmayacağı ile ilgilenilir. Eleştirilere açık olunmaz. 

Basketbolcunun hırs yapabilmesi için kendi duygularından da öte başkalarının duyguları da etkilidir. Örneğin takım koçunun, antrenörünün, maçı seyreden seyircilerin, öfkeli taraftarların, hepsinin kazanma hırsını kontrolsüzce üstünde toplayabilir. Özellikle önemli maçlardan önce bu duygular basketbolcu üzerinde olumsuz etki eder. Daha sakin, kontrollü olmak her zaman avantaj getirir. Dikkat süresini uzatır. Nefesler kontrollü olur ve daha iyi bir kondisyon sağlar. Bu sebeple hırs duygusunu törpülemek gerekir. Kendi hırsınızın yanında başkalarının hırsının sizin üzerinizdeki etkisinin neler olduğunu keşfedin.

Adımlar belli, önce kendinize hırs dışında basketbol hayatınızda hedefler belirleyin. Kişisel hırslarınızı anlamaya çalışın, ardından da başkalarının duygularının sizi ne kadar etkilediğinin farkına varın.

Amacı olan bir basketbolcunun, hedefe giden yolda istikrarlı olması, düzenli ve disiplinli çalışması ile hırs birbirine karıştırılmamalıdır. İstikrar başka, hırs başka, özgüven ve azim başkadır. Hırslı olunduğunda her ne olursa olsun sonucunda sadece ve sadece başarmak ön planda olurken, azimde basketbol adına yapılan tüm davranışlar yaşam amacı gibidir. Biz uzmanlarda sadece maç bazında sonuç odaklı olmaktansa, tek değer kazanmak olarak görülmesindense, sporun bir yaşam şekli olarak görülmesinden yanayızdır.