Siyah isyan

'Ayrımcılığa' ve 'ırkçılığa' karşı mücadele eden, siyahi hak savunucuları; Muhammed Ali, Kareem Abdul- Jabbar ışığında kalabilen NBA oyuncularının duyarlılığı, 'sosyal eşitlik' ve 'sosyal adalet' söylemleri… Black Lives Matter (Siyah Hayatlar Önemlidir)  Hareketi'nin sosyal medya etiketinden nasıl küresel bir harekete dönüştüğünü gösterdi.

HÜSEYİN DEMİR
 
Amerika’da yaşanan ırkçı olaylar ve polis şiddeti maalesef hiç durmuyor. Siyahi vatandaşların polis tarafından şiddet görmesi ve öldürülmesi sonucunda; George Floyd, Eric Garner, Jacop Blake isimli vatandaşların korkunç bir şekilde katlediliş haberlerini izledik.
 
NBA’de geçtiğimiz, Minnesota Timberlwolves ile Brooklyn Nets arasında oynanacak müsabaka, Daunte Wright isimli gencin polis tarafından öldürülmesi sonucunda çıkan olaylar nedeniyle ertelendi. Bu ertelenen maça ve artan ırksal eşitsizliklere ilk defa tanıklık etmiyoruz.
 
Bazı NBA oyuncuları toplumsal olaylara kayıtsız kalmamayı tercih ediyor. Kimi oyuncular ise kitleleri eğlendiren, sadece şovunu yapan kişi olarak kalmayı seçiyor. Toplumsal duyarlılığı olan NBA oyuncuları gerektiğinde maça çıkmayarak boykot kararı alıyorlar, yeri geldiğinde sporcular sosyal medya üzerinden tepkilerini ifade ediyor.
 
George Floyd’un ölümü sonrası; artan sistematik ırksal eşitsizliği protesto eden, kazanmayı ve şampiyonluğu bir kenara bırakan NBA takımları ve oyuncular önemli bir duruş sergilemişti. Cesur karar alarak toplumun eşitliği için sahaya çıkmayan, grevde bulunan NBA oyuncularını milyonlarca insan destekledi.
 
Geçen sezon play-off döneminde, NBA oyuncularının ’sosyal eşitlik’ için greve gitmesi, grevin geniş kitlelere sirayet etmesi NBA tarihinde bir ilke imza attı. Amerika’da ırkçılık olayları, eşitsizlikler ve derinleşen kutuplaşma toplumsal hareketlere, kitlesel eylemlere neden oldu.


NBA'in eski oyuncularından Stephen Jackson, Minnesota'da öldürülen George Floyd'un arkadaşıydı... 

NBA oyuncularının yüzde 80’inden fazlası siyahi oyunculardan oluşuyor. NBA’de ki protesto ve eylemlerin diğer liglere göre daha geniş katılımı olan, organize dinamiklere sahip yapısı var. NBA, WNBA ve NFL sporcuların, siyahi hak savunuculuğunda örgütlü mücadelesi devam ediyor.
 
NBA’de boykotların tarihsel geçmişini incelediğimizde ilk olarak 59 yıl önce, yine sistematik ırkçılık yüzünden alınmıştı. 1961’de Lexignton’da gösteri maçı oynayacak olan Boston Celtics’te ki siyahi oyuncuların restoranda oturmasına izin verilmemesi üzerine Bill Russell takım arkadaşlarını yönlendirerek maça çıkmama kararı almışlardı.
 
NBA’de Oyuncular Sendikası 1954’de kuruldu. Oyuncuların bazı temel hak ve güvenceleri bulunmuyordu. Basketbolcuyu draft eden takım, istemediği takdirde oyuncuyu başka bir takıma gitmesini onaylamıyordu. Basketbolcuların sigortası, emekli maaşı gibi hakları yoktu.
 
Oscar Robertson, Elgin Baylor, Bill Russell ve Jery West gibi yıldızlar haklarını aradıkları için tehdit ediliyordu. Takım patronlarının, sermayenin tehditlerine ve baskılara boyun eğmeyen oyuncular, sahaya çıkmama kararı almışlardı. Sahaya çıkmayan ve haklarını arayan oyuncuların taleplerini NBA Yönetimi kabul etmek zorunda kaldı.
 
Sporcu, antrenör ve spor çalışanları birlikte hareket etmeyip sendikalı olmadığı sürece bazı temel hak ve güvencelerini koruyamaz.
 
NBA ve NBPA (Oyuncular Sendikası) eşitliği, sosyal adaleti savunmak için oyunculardan, takım sahiplerinden ve antrenörlerden oluşan Sosyal Adalet Koalisyon Kurulu'nu kurdu. Kurulda; Carmelo Anthony, Doc Rivers ve Donovan Mitchell gibi isimler yer alıyor.
 
Oyuncular sendikasının ve sosyal adalet koalisyon kurulunun sistematik ırkçılığa karşı örgütlü mücadele etmesi, oyuncuların haklarını koruması ve bunun için böyle bir platformda söz sahibi olmaları kolektif yardımlaşmayı güçlendirebilir.
 
Geçen sezon NBA, bubble’ı Orlando’da devam ediyordu. Play-off mücadelesinde Milwaukee Bucks oyuncuları, George Floyd’un ölümü sonrası maça çıkmayı reddetti. Hemen ardından Oyuncu Sendikası ve takımlar toplantı yaparak alınan kararın arkasında durdu.
 
NBA Yönetimi, maçların oynanacağı salonlara ’Black Lives Matter‘ yazılarını koyarken oyuncuların formalarında ırkçılığa karşı yer alan yazılara izin verdi.
 
Black Lives Matter,  ABD’ de yaşayan Afro Amerikan kökenli halka karşı uygulanan şiddete ve ırkçılığa karşı kurulmuş sivil toplum hareketidir. 2013 yılında sosyal medya üzerinden BlackLivesMatter etiketi ile yayılan hareket, Afro-Amerikan kökenli Traybon Martin’i öldüren George Zimmerman’ın tutuklanmasının ardından ilk gösterisini düzenledi.
 
Black Lives Matter Hareketi, Afro-Amerikan mücadelesi tarihinde en önemli politik eylemlerden biridir. Toplumsal ve siyasi hareketlilik içerisinde olan NBA oyuncuları, ABD’nin tamamına yayılan protesto ve eylemlerde yer aldı. 
 
Giannis Antetokounmpo, Kyrie Irving gibi yıldız oyuncularda Black Lives Matter protestolarına katıldı. NBA’de yer alan en önemli yıldız oyuncuların toplumsal değişim, sosyal adalet için önemli mesajlar vermesi toplumsal farkındalığın oluşmasında katkı sağladı.
 
Dünyaca ünlü, süper star diye tabir ettiğimiz basketbol yıldızlarının attığı 'tweet'ler ve sosyal medya paylaşımları kitleleri harekete geçirebiliyor. Toplumsal duyarlılığı olan LeBron James’in 2014 yılında ’Eric Garner’ olayında protesto meşalesini yakarak eylemlerin ülke geneline taşınmasında önemli rol oynamıştı.
 
’Sosyal eşitliği’ ve ’sosyal adaleti’ savunan LeBron James, ‘Birçok insan Black Lives Matter’dan bir hareket olarak bahsediyor. Bu bir hareket değil. Bu bir yaşam biçimi. Burada oturup, bunun bir hareket olduğundan bahsediyoruz, peki, bu hareket ne kadar sürecek? Diyorlar ki hareketi durdurmayın. Hayır, bu bir sosyal durum. Sabah uyandığınızda olan bu. Bu bir hareket olmamalı, bir yaşam biçimi olmalı’’ diye açıklamalarda bulunmuştu.
 
’Ayrımcılığa’ ve ’ırkçılığa’ karşı mücadele eden, siyahi hak savunucuları; Muhammed Ali, Kareem Abdul- Jabbar ışığında kalabilen NBA oyuncularının duyarlılığı, ’sosyal eşitlik’ ve ’sosyal adalet’ söylemleri… Black Lives Matter Hareketi'nin sosyal medya etiketinden nasıl küresel bir harekete dönüştüğünü gösterdi.